ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

30

Sep 2020

Ένα στιγμιότυπο


Το στιγμιότυπο: στον γεμάτο συρμό του ηλεκτρικού, ένα μεσημέρι καθημερινής, οι αστυνομικοί κάνουν έλεγχο για την χρήση της μάσκας και εντοπίζουν μια γυναίκα που, παρά τις συστάσεις τους, αρνείται πεισματικά  να την φορέσει. Αναγκάζονται να βγάλουν τη γυναίκα έξω «σηκωτή», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο ρεπορτάζ που περιγράφει το συμβάν. Το ρεπορτάζ αναπαράγεται στον ηλεκτρονικό τύπο και από κάτω ακολουθούν σχόλια αναγνωστών, τα οποία παίρνουν εμφατικά θέση υπέρ ή κατά της μάσκας, κατηγορώντας ή υπερθεματίζοντας την στάση αυτή της γυναίκας.

 

Αν σκεφτούμε πως οι ανθρώπινες ιστορίες που κρύβονται πίσω από τέτοια γεγονότα είναι συχνά πιο σύνθετες και πιο πολύπλοκες από την απλή περιγραφή τους, θα μπορούσαμε να κάνουμε την εξής υπόθεση: ας πούμε πως η γυναίκα αυτή έπασχε από κάποια χρόνια (σοβαρή) ψυχιατρική διαταραχή . πως, πριν από την πανδημία, πήγαινε καλύτερα και είχε καταφέρει μάλιστα να βρει, στο προστατευμένο πλαίσιο κάποιας αποκαταστασιακής δομής, μια θέση εργασίας, η οποία, πέρα από την οικονομική ενίσχυση, της πρόσφερε οργάνωση και ρυθμό στη μέρα της, όπως και τη δυνατότητα επικοινωνίας και συνεργασίας με άλλους ανθρώπους . πως η πανδημία ανέτρεψε ξαφνικά και ριζικά τη δύσκολα κερδισμένη καθημερινότητά της .  και πως τους τελευταίους μήνες θεωρούσε πως δεν έχει ανάγκη την ψυχιατρική φαρμακευτική της αγωγή, ούτε φυσικά καμία μάσκα.

Οδηγούν αυτοί οι υποθετικοί συλλογισμοί στο πιθανό συμπέρασμα πως ίσως θα έπρεπε να αφήσουν οι αστυνομικοί την γυναίκα μέσα στον συρμό, έστω και χωρίς την μάσκα; Και βέβαια, όχι . τα πλαίσια και οι κανόνες οφείλουν να τηρούνται όπως έχουν οριστεί, και αυτό παρέχει αίσθημα ασφάλειας σε όλους. Διατυπώνονται όμως, για να υπενθυμίσουν τη βαθύτερη εκείνη ανθρωπογνωστική ευαισθησία, που σε κανονικές συνθήκες χαρακτηρίζει την ψυχιατρική και την εν γένει ιατρική σκέψη, και που θα είχε σημασία να μην υποσταλεί.

Τις απότομες και δυσάρεστες αλλαγές που επέφερε στις ζωές όλων μας η παρούσα απειλητική πανδημία, προσπαθεί ο καθένας μας να τις διαχειριστεί με τους αμυντικούς ψυχικούς μηχανισμούς που διαθέτει. Η άρνηση (της ενοχλητικής και τραυματικής πραγματικότητας) είναι ένας από αυτούς τους αμυντικούς μηχανισμούς. Η αποδοχή και η ώριμη προσαρμογή στα νέα δεδομένα δεν είναι ψυχικά εφικτή για όλους, στον ίδιο βαθμό και με τον ίδιο τρόπο, και σίγουρα δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί από τη μια στιγμή στην άλλη . απαιτεί χρόνο και σθεναρή προσπάθεια, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Γι’ αυτό εξάλλου και το πρόβλημα αποδεικνύεται στην πράξη τόσο δύσκολο, χωρίς εύκολες λύσεις, άμεσα και καθολικά εφαρμόσιμες. Και θα γίνεται ακόμα πιο δύσκολο και σκληρό, εάν αρχίσουμε να φορτώνουμε την ιατρική γνώση και τις ιατρικές οδηγίες με θορυβώδη ιδεολογήματα και ιδεολογικά πρόσημα, που οδηγούν σε διχασμούς, όπως αυτός ανάμεσα στους «υπερασπιστές» και τους «αρνητές» του ιού ή της μάσκας. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι μάλλον σίγουρο πως η ένταση της αβεβαιότητας θα μεγαλώνει και πως οι κραδασμοί αυτής της αβεβαιότητας θα πλήττουν πρωτίστως τους πιο ευάλωτους ψυχικά συμπολίτες μας, τους  οποίους δεν θα είναι πλέον εύκολο να κατανοήσουμε, ίσως ούτε καν να τους ακούσουμε.   

"Δρ. Μαρία Κούντζα
ψυχίατρος-ψυχοθεραπεύτρια"